Do której kategorii przeciwwskazań należy przechorowanie COVID-19? Czy po przechorowaniu koronawirusa nie można być Dawcą? Jak na kwestię oddawania szpiku i krwi wpływa szczepienie przeciw COVID-19? Obowiązujące regulacje sprawdzisz w poniższym artykule.
Zachorowanie na COVID-19 nie wyklucza Dawcy na stałe. Według wytycznych Międzynarodowego Stowarzyszenia Dawców Szpiku (WMDA), Dawca może być zakwalifikowany 7 dni po ustąpieniu objawów infekcji. Jeśli doszło do kontaktu Dawcy z osobą chorą – obowiązuje 7 dni obserwacji i jeśli Dawca pozostaje bezobjawowy – nie ma przeciwwskazań do kwalifikacji. Oczywiście, ostateczna decyzja co do kwalifikacji zawsze jest podejmowana przez lekarza po uwzględnieniu wszystkich czynników ryzyka.
Zapotrzebowanie na krew i szpik nie zmalało w wyniku pandemii koronawirusa, jednak ograniczona została pula osób, które mogą zostać Dawcami. Na początku trwania pandemii obawy co do możliwości transmisji zakażenia od Dawcy do Biorcy były duże. Dodatkowym ryzykiem było zainfekowanie personelu medycznego, gdyby Dawca był chory na COVID lub też zarażenie się Dawcy od personelu. Nie było również wiadomo, czy sama procedura może wpłynąć na zdrowie Dawcy, jeśli przechodził niedawno COVID-19.
W miarę rozwoju pandemii gromadziliśmy coraz więcej informacji i obserwacji, przez co zmieniło się podejście do kwalifikacji Dawcy, a nasze obawy ustąpiły. Jak wspomniano na początku, obecnie istotne jest, aby Dawca czuł się dobrze i nie miał objawów czy powikłań po przebytej infekcji. Na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 kwietnia 2023 roku zniesiono również obowiązek testowania wszystkich Dawców, niezależnie od objawów i kontaktu z osobą chorą.
Jeśli w wyniku choroby pojawiły się jakiekolwiek powikłania, kwestię bycia Dawcą należy skonsultować z lekarzem. Wówczas procedurę dawstwa trzeba będzie odroczyć, do czasu wyjaśnienia i ustąpienia objawów i powikłań choroby.
Przyjęcie szczepionki przeciw COVID-19 nie wyklucza Dawcy od procedury, aczkolwiek podobnie jak przy innych szczepieniach, wiąże się z czasową niedostępnością. Czas, przez jaki szczepienie stanowi przeciwwskazanie do pobrania komórek, jest zależny od rodzaju preparatu.
W Polsce stosowane są dwa typy szczepionek:
W przypadku zaszczepienia się pierwszym z wymienionych rodzajów preparatów czas dyskwalifikacji wynosi 14 dni standardowo lub minimum 7 dni, jeśli nie ma żadnych niepożądanych odczynów poszczepiennych. Z kolei po przyjęciu drugiego typu szczepionki trzeba odczekać 28 dni, a jeśli pojawią się objawy niepożądane – nawet do 42 dni, wg rekomendacji WMDA. Okres dyskwalifikacji obowiązuje po każdej dawce.
Wymienione czynniki podlegają dyskwalifikacji czasowej, natomiast należy pamiętać także o tych stałych. Dawcą nie może być osoba, która cierpi na: przewlekłe, zaawansowane i degeneracyjne choroby, nawracające, niewyjaśnione omdlenia, poważne choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę, zaburzenia krzepnięcia, ogólnoustrojowe choroby autoimmunologiczne lub nowotwory złośliwe.
Z możliwości oddawania szpiku wykluczają też niektóre choroby zakaźne (m.in. HIV, przewlekłe choroby wywołane wirusami OUN, np. chorobą Creutzfelda-Jacobsa, WZW typu B i C). Wśród innych przyczyn stałej dyskwalifikacji znajdują się: niektóre zaburzenia psychiczne, hematologiczne, bycie Biorcą przeszczepu tkankowego lub narządowego.
Jeśli masz wątpliwości, czy możesz zostać Dawcą, skonsultuj się z lekarzem przez e-mail: medyczne@dkms.pl.