O rejestracji

Niedoczynność tarczycy i Hashimoto a dawstwo szpiku

Współcześnie coraz więcej osób boryka się z chorobami autoimmunologicznymi i endokrynologicznymi, określanymi obecnie schorzeniami XXI wieku, ze względu na częstotliwość występowania. Czy zmagając się z nimi możemy zostać Dawcą szpiku?

30.06.2023

Potencjalnym Dawcą szpiku może zostać każdy ogólnie zdrowy człowiek, pomiędzy 18 a 55 rokiem życia, nie zmagający się z otyłością – to ogólna zasada dla osób, chcących zostać Dawcą. Oprócz tego istnieje jednak szereg chorób, które mogą wykluczyć z rejestracji w bazie lub wymagać będą dodatkowej konsultacji z lekarzem. Rejestracja w Bazie Fundacji DKMS może odbyć się jedynie w sytuacji, gdy nie istnieją przeciwwskazania medyczne, określone przez Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 12 marca 2010 roku oraz Światową Organizację Dawców Szpiku (WMDA).

NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY

Niedoczynność tarczycy jest jednym z najczęściej stawianych rozpoznań z kręgu zaburzeń gruczołów wydzielania wewnętrznego. Dotyczy znacznie częściej kobiet niż mężczyzn. Występuje głównie jako konsekwencja choroby Hashimoto – przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. W przypadku choroby Hashimoto komórki zdrowej tarczycy są niszczone przez układ odpornościowy, czemu towarzyszy produkcja tzw. przeciwciał przeciwtarczycowych, będących wskaźnikami toczącego się procesu autoimmunologicznego w obrębie tarczycy.

Niedoczynność tarczycy nie jest przeciwwskazaniem do rejestracji, nie trzeba też jej zgłaszać, ponieważ nie wymaga konsultacji. Warunkiem rejestracji jest prawidłowo prowadzona terapia hormonalna. Jeśli rozpoznano chorobę Hashimoto rejestracja jest możliwa pod warunkiem, że dana osoba nie cierpi na inną chorobę autoimmunologiczną.

W przeszłości 12 miesięczna blokada osób z świeżo rozpoznaną niedoczynnością tarczycy wynikała z zaleceń WMDA (Światowej Bazy Dawców Szpiku), które uległy zmianie. Prawidłowo leczona niedoczynność tarczycy nie stanowi przeciwwskazania do dawstwa i nie dyskwalifikuje z udziału w procedurze.

USUNIĘTA TARCZYCA

Usunięcie tarczycy, czyli tyreoidektomię, wykonuje się z różnych powodów, a najczęstszym z nich jest wole, czyli powiększenie tarczycy. Dużych rozmiarów wole może być przyczyną ucisku na tchawicę, duszności i zaburzeń oddychania - wówczas rozważa się usunięcie narządu. Rzadziej tarczyca jest usuwana z innych przyczyn, jak np. choroba Gravesa-Basedowa lub z powodu podejrzenia procesu złośliwego. Osoba, u której usunięto tarczycę może zarejestrować się jako potencjalny dawca komórek macierzystych pod warunkiem, że:

  • w usuniętej tarczycy nie stwierdzono żadnych zmian złośliwych
  • od wykonania zabiegu upłynął co najmniej rok
  • wyrównanie hormonalne jest prawidłowe, dawka hormonów tarczycy jest ustalona i stabilna, a poziom TSH prawidłowy i stabilny
  • nie ma żadnych trwałych powikłań przebytego zabiegu (np. tężyczka, porażenie strun głosowych)
  • samopoczucie i stan ogólny są dobre

CHOROBA GRAVESA-BASEDOWA

Choroba Gravesa-Basedowa to najczęściej występująca przyczyna nadczynności tarczycy. W przebiegu tego zaburzenia w organizmie produkowane są przeciwciała, stymulujące receptory komórek tarczycy, co prowadzi do pełnoobjawowej nadczynności tarczycy i supresji TSH (bardzo niskie wartości). Leczeniem pierwszego rzutu jest stosowanie leków hamujących czynność tarczycy – tyreostatyków, choć niekiedy wykonuje się także operacyjne usunięcie tarczycy lub niszczy się tkankę tarczycy za pomocą jodu radioaktywnego. Rejestracja osoby z aktywną, czyli wymagającą leczenia chorobą Gravesa-Basedowa jest niemożliwa ze względu na zbyt wysokie ryzyko potencjalnych powikłań w razie ewentualnej donacji komórek macierzystych, natomiast możliwa jest rejestracja osoby, u której w przeszłości rozpoznano chorobę Gravesa-Basedowa, zaś leczenie było radykalne i obecnie nie ma żadnych jej następstw, to znaczy:

  • tarczyca została usunięta min. 1 rok przed rejestracją i nie ma żadnych powikłań zabiegu, a wyrównanie hormonalne jest prawidłowe
  • tkanka tarczycy została zniszczona z wykorzystaniem jodu radioaktywnego, od zakończenia terapii radiojodem upłynęło co najmniej 3 lata, nie ma żadnych powikłań zabiegu a wyrównanie hormonalne jest prawidłowe
  • samopoczucie i stan ogólny są dobre

GUZKI TARCZYCY

Guzki tarczycy stwierdza się szczególnie w populacji kobiet - są to coraz częściej opisywane zmiany w obrębie gruczołu tarczowego.

Większość guzków tarczycy to zmiany niezłośliwe (łagodne), wymagające jedynie obserwacji. Niekiedy guzki mogą towarzyszyć rozpoznaniu innych chorób np. choroby Hashimoto lub przybierać postać tzw. wola guzkowego. Najczęściej, jeśli guzki są większe (>1 cm) i/lub niejasny jest obraz ultrasonograficzny bądź kliniczny, to wykonywane są dalsze badania, np. biopsja. Rejestracja osoby, u której stwierdzono guzki tarczycy jest możliwa pod warunkiem, iż:

  • nie podejrzewa się złośliwego charakteru zmiany
  • jeśli była biopsja – nie stwierdzono komórek nieprawidłowych, podejrzanych
  • guzki są małe (do 1cm), nie są liczne i nie stwarzają dolegliwości
  • czynność hormonalna tarczycy jest prawidłowa
  • tarczyca nie jest guzkowo powiększona
  • samopoczucie i stan ogólny są dobre

ZESPÓŁ POLICYSTYCZNYCH JAJNIKÓW - PCOS

Zespół policystycznych jajników (PCOS), czyli zespół wielotorbielowatych jajników to zaburzenie endokrynologiczno-ginekologiczne o dokładnie niejasnej etiologii. Rozpoznawane jest coraz częściej u młodych kobiet i nastoletnich dziewcząt, a w obrazie niniejszego zaburzenia dominują: obraz wielotorbielowatych jajników w USG, zaburzenia owulacji oraz objawy kliniczne nadmiaru androgenów (np. trądzik, nadmierne owłosienie podudzi, ud, zarost na twarzy). Często wiąże się z opornością na insulinę. Rejestracja osoby z rozpoznanym PCOS jest możliwa pod warunkiem, że:

  • nie stwierdzono cech zespołu metabolicznego (cukrzyca, zaburzony profil lipidowy, otyłość brzuszna)
  • nie stwierdzono dużych torbieli w obrębie jajników ani też ewentualnych powikłań z nimi związanych
  • samopoczucie i stan ogólny są dobre

PODWYŻSZONA PROLAKTYNA

Prolaktyna jest hormonem przysadkowym, produkowanym przez przedni płat przysadki mózgowej. Podwyższenie poziomu prolaktyny – tzw. hiperprolaktynemia może być konsekwencją różnych zaburzeń lub też nie mieć żadnej uchwytnej przyczyny (hiperprolaktynemia idiopatyczna). Spośród przyczyn chorobowych hiperprolaktynemii wyróżnia się: guzy przysadki i podwzgórza, anoreksję, niewyrównana ciężka niedoczynność tarczycy, choroby nerek, zespół policystycznych jajników. Postępowanie w przypadku hiperprolaktynemii jest zależne od przyczyny, prowadzącej do nadmiaru prolaktyny oraz od wielkości hiperprolaktynemii. Dostępne są leki obniżające poziom prolaktyny, stosowane pod nadzorem endokrynologa. Rejestracja osoby z hiperprolaktynemią jest możliwa pod warunkiem, że:

  • wykluczono organiczną przyczynę zaburzenia - szczególnie wykluczono guzy przysadki mózgowej i podwzgórza (wskazane badanie obrazowe głowy – najlepiej rezonans magnetyczny)
  • nie stwierdzono innych zaburzeń endokrynologicznych (z wyjątkiem PCOS)
  • nie stwierdzono chorób nerek
  • stwierdzono hiperprolaktynemię idiopatyczną lub towarzyszącą zespołowi policystycznych jajników
  • poziom prolaktyny nie narasta, jest kontrolowany (w razie potrzeby za pomocą leków)
  • samopoczucie i stan ogólny są dobre
Zostań potencjalnym Dawcą szpiku i podaruj komuś szansę na życie.

Drogi potencjalny Dawco Szpiku, zanim zdecydujesz się na dołączenie do Bazy Fundacji DKMS to upewnij się, że Twój stan zdrowia na to pozwala. Sprawdź, czy choroby, z którymi się ewentualnie zmagasz, nie są przeciwwskazaniem do zostania potencjalnym Dawcą Szpiku. Listę schorzeń, które dyskwalifikują z dołączenia do Bazy Fundacji DKMS znajdziesz na naszej stronie - www.dkms.pl/faq. Jeśli po przeczytaniu artykułu nadal będziesz miał wątpliwości, czy Twoje schorzenie kwalifikuje Cię do zostania potencjalnym Dawcą szpiku, to skonsultuj tę kwestię ze swoim lekarzem lub napisz do działu medycznego Fundacji DKMS, który udzieli Ci odpowiedzi: medyczne@dkms.pl.

Rejestracja to odpowiedzialna decyzja, która powinna mieć na względzie zarówno zdrowie i bezpieczeństwo Pacjentów, jak i potencjalnych Dawców.

Niezależnie od stanu medycznego czy rozpoznania, każdy dawca przed oddaniem komórek przechodzi badania kwalifikacyjne i ostateczna decyzja co do kwalifikacji zostaje podjęta przez lekarza kwalifikującego w Ośrodku Pobrania komórek krwiotwórczych i szpiku.

Dowiedz się więcej o procesie rejestracji w bazie potencjalnych Dawców szpiku. Dołącz do nas już dziś i podaruj komuś drugą szansę na życie!