Chcesz zostać potencjalnym dawcą szpiku?
Każdy z nas nosi w sobie niezwykły lek, którego nie można wytworzyć w laboratorium – krwiotwórcze komórki macierzyste. Na ich przeszczepienie od dawcy niespokrewnionego czeka w Polsce 800 osób rocznie, dla których to jedyna szansa na powrót do zdrowia lub nawet uratowanie życia. Fundacja DKMS, rozpoczynając Miesiąc Świadomości Idei Dawstwa Szpiku przypomina, że rejestracja w bazie potencjalnych dawców to szybki i prosty krok, który nic nas nie kosztuje, a który może sprawić, że ktoś usłyszy te najważniejsze słowa: „znalazł się Twój dawca”. Jakie warunki musimy spełnić, by dołączyć do ponad 2,3 milionów potencjalnych dawców szpiku?
Masz od 18 do 55 lat? Możesz zostać potencjalnym dawcą
Do bazy potencjalnych dawców szpiku mogą zarejestrować się osoby w wieku 18–55 lat. Dolna granica wynika z kwestii prawnych. Osoba dołączająca do rejestru dawców musi być pełnoletnia, w pełni świadomie i odpowiedzialnie podjąć decyzję o włączeniu się w ideę dawstwa szpiku. To niezwykle istotne, ponieważ dawstwo szpiku to piękny bezinteresowny gest, ale też pewnego rodzaju deklaracja, że jeśli po drugiej stronie w potrzebie znajdzie się pacjent, dla którego być może będziemy jedyną szansą na pokonanie choroby, to podtrzymamy swoją gotowość do pomocy.
Górna granica związana jest ze stroną medyczną. Wraz z wiekiem rośnie ryzyko wystąpienia u nas chorób przewlekłych, które mogłyby utrudnić pobranie krwiotwórczych komórek macierzystych.
Przedział 18–55 lat to kompromis. Łączy świadomą i odpowiedzialną decyzję z bezpieczeństwem całego procesu pobrania oraz skutecznością leczenia biorcy.
Dobry stan zdrowia, prawidłowa waga
Potencjalnym dawcą szpiku może zostać każda osoba, której ogólny stan zdrowia jest dobry a występujące ewentualnie choroby przewlekłe – łagodne, dobrze kontrolowane i stabilne.
Bezwzględnymi przeciwwskazaniami dla dawstwa - z uwagi na ryzyko i dla dawcy i dla biorcy - są:
- cukrzyca (wyjątek stanowi cukrzyca ciążowa, o ile minęła po porodzie),
- choroba nowotworowa (przebyta lub czynna). Choroby u członków rodziny nie stanowią wykluczenia,
- choroby endokrynologiczne - nadczynność tarczycy (z wyjątkiem leczenia radykalnego), choroba Cushinga,
- choroby układu sercowo-naczyniowego - np. zawał serca, zatorowość płucna, migotanie przedsionków, przebyta zakrzepica żył głębokich, tętniak aorty, udar,
- choroby autoimmunologiczne - np. wrzodziejące zapalenia jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna, miastenia, stwardnienie rozsiane, ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia, łuszczycowe zapalenie stawów, choroba Gravesa-Basedova, niedokrwistość autoimmunohemolityczna,
- choroby tkanki łącznej (reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane itd.),
- choroby układu nerwowego - choroba Parkinsona, choroba Huntingtona, choroby złącza nerwowo-mięśniowego, choroba, Creutzfeldta-Jakoba, zaburzenia napadowe - np. epilepsja,
- choroby krwi i szpiku - talasemia, sferocytoza, anemia aplastyczna, hemofilia oraz zaburzenia krzepliwości krwi - np. trombofilia,
- choroby zakaźne – wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka) typu B i C, HIV (AIDS)
- ciężkie postacie astmy oskrzelowej,
- dawcami nie zostaną również osoby uzależnione od alkoholu, narkotyków i leków odurzających (wyjątkiem jest wieloletni okres trwałej abstynencji bez rozpoznania narządowych powikłań wynikających z przebytego uzależnienia).
Ważne są również parametry takie jak prawidłowa masa ciała i BMI. Dawcą może zostać osoba, której BMI jest powyżej 16,5 i nie wyższe niż 40. Według zaleceń Światowej Organizacji Dawców Szpiku (WMDA) otyłość z BMI powyżej 40 jest przeciwwskazaniem do rejestracji i kwalifikacji dawcy do oddania komórek macierzystych.
– mówi dr Tigran Torosian, Dyrektor Medyczny Fundacji DKMS
Piercing, tatuaż, makijaż permanentny - to nie wyklucza!
Tatuaż czy takie zabiegi jak piercing lub makijaż permanentny nie stanowią przeciwwskazania do rejestracji w bazie potencjalnych dawców szpiku.
Z zostania potencjalnym dawcą szpiku nie wykluczają też niektóre schorzenia, do których należą m.in.:
- niskie ciśnienie i nadciśnienie, które jest dobrze uregulowane lekami,
- wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka) typu A (pokarmowa),
- niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto,
- alergia kontrolowana lekami,
- zespół policystycznych jajników,
- insulinooporność.
Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości odnośnie do tego, czy nasz stan zdrowia pozwala na rejestrację w bacie potencjalnych dawców szpiku, możemy skontaktować się z działem medycznym Fundacji DKMS: medyczne@dkms.pl.
Dawca „na miejscu”
Ogólna zasada dotycząca rejestracji w bazie potencjalnych dawców szpiku zakłada, że mogą do niej dołączyć wyłącznie osoby zamieszkujące dany kraj. Ten schemat postępowania dotyczy wszystkich baz dawców na świecie. Potencjalnym dawcą szpiku i komórek macierzystych w bazie Fundacji DKMS może być osoba mieszkająca na stałe w Polsce.
Kryterium to jest niezwykle istotne. Wynika nie tylko z potrzeby stałego kontaktu z potencjalnym dawcą, ale przede wszystkim - w przypadku znalezienia „bliźniaka genetycznego” - zapewnienia szybkiego i bezpiecznego pobrania materiału do przeszczepienia. Potwierdzenie czy dawca zostanie zakwalifikowany do pobrania komórek może potrwać miesiąc lub nawet kilkanaście tygodni ze względu na szczegółowe badania oraz stan zdrowia pacjenta. W tym czasie kontakt z potencjalnym dawcą powinien przebiegać bez zakłóceń i gwarantować możliwość sprawnego przeprowadzenia wszystkich niezbędnych procedur medycznych. Jeśli jesteśmy zarejestrowani w bazie potencjalnych dawców, a planujemy dłuższy, kilkumiesięczny wyjazd np. na wakacje lub do pracy, warto powiadomić o tym fundację.
Dodatkowo, zgodnie z polskim prawem, na czas donacji i badań dawcy przysługują pełnopłatne dni wolne. Jeśli dawca wyrazi chęć, to Fundacja DKMS pomoże w załatwieniu tych formalności z pracodawcą. Po pobraniu szpiku lub komórek macierzystych dawca może otrzymać zwolnienie lekarskie, które – w innym kraju – może nie być respektowane.
Rejestracja – prosty sposób, by pomóc
Jeśli podjęliśmy decyzję o zostaniu potencjalnym dawcą szpiku, to już najważniejszy krok za nami. Teraz wystarczy, że zarejestrujemy się w bazie dawców.
Najszybszym sposobem jest rejestracja online. Wystarczy wejść na stronę http://www.dkms.pl/, wypełnić formularz rejestracyjny i zamówić bezpłatny pakiet do samodzielnego pobrania wymazu z wewnętrznej strony policzka. Przesyłka od Fundacji DKMS jest wysyłana Pocztą Polską w ciągu 2 dni od zamówienia pakietu. Po otrzymaniu pakietu pobieramy wymaz z wewnętrznej strony policzka, zgodnie z instrukcją, którą znajdziemy w przesyłce, a także uzupełniamy i podpisujemy załączony formularz. Na koniec odsyłamy pakiet na adres Fundacji DKMS w kopercie zwrotnej dołączonej do przesyłki. Wystarczy wrzucić ją do skrzynki pocztowej - nie trzeba stać w kolejce! Pobrany przez nas wymaz zostanie przebadany, a następnie wyniki wraz z naszymi danymi zostaną wprowadzone do bazy dawców. Proces ten trwa ok. 3 miesięcy, a na jego zakończenie otrzymamy od Fundacji DKMS kartę dawcy szpiku, potwierdzającą pomyślną rejestrację.
Jeśli możesz – zarejestruj się! Twoja obecność w bazie potencjalnych dawców szpiku może być dla kogoś początkiem drugiego, zdrowego życia.
