Nawroty w chorobach nowotworowych krwi - objawy i rokowania

Na skuteczność terapii może wpłynąć wiele czynników (m.in. wiek chorego czy ogólny stan zdrowia). Celem leczenia jest uzyskanie trwałej, najlepszej remisji choroby albo nawet wyleczenia, co przy obecnych postępowaniach, włącznie z zastosowaniem transplantacji komórek krwiotwórczych i szpiku jest coraz bardziej możliwe. Niestety, czasem pojawiają się nawroty, czyli tzw. wznowy choroby. Dowiedz się więcej na ich temat oraz poznaj sposoby leczenia.

WZNOWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ

Nawrót choroby pojawia się, gdy remisja białaczki lub innej choroby nowotworowej krwi okazuje się tylko czasowa, a objawy powracają. Pacjenci, u których wcześniej określono rokowania jako średnie lub złe, są narażeni na nawroty bardziej niż chorzy o dobrych rokowaniach, co wynika z genetycznych właściwości klonu komórek nowotworowych. Ogromne znaczenie ma również stan zdrowia pacjenta, ewentualne schorzenia towarzyszące głównej chorobie oraz cytogenetyczny i molekularny rodzaj zdiagnozowanej białaczki. Szanse na wznowę obniża także przeszczepienie szpiku od dawcy rodzinnego lub niespokrewnionego (przeszczep allogeniczny), choć niesie on ze sobą ryzyko reakcji obronnej organizmu na obce tkanki, czyli wystąpienia choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi.

Jeśli mamy do czynienia z nawrotami, to najczęściej pojawiają się one w ciągu kilku - kilkunastu miesięcy po zakończeniu leczenia, kiedy pacjent wciąż pozostaje pod systematyczną opieką medyczną. Dlatego też dość szybko wykrywa się ewentualne wznowy. Występujące podczas wznowy objawy są najczęściej podobne do tych przy wyjściowym rozpoznaniu choroby, ale czasami mogą też się różnić od nich. Najczęściej, jeśli stan chorego ocenia się na dobry, a występuje duże ryzyko nawrotu nowotworu układu krwiotwórczego, pacjent może zostać zakwalifikowany do transplantacji szpiku kostnego od zgodnego dawcy rodzinnego lub niespokrewnionego – dawca allogeniczny (dobranego na podstawie badania układu zgodności tkankowej). Jeśli z jakichś przyczyn chory nie kwalifikuje się do przeszczepienia szpiku kostnego, może zostać poddany chemioterapii podtrzymującej remisję (aplikowaną przez kilka lat) lub innej terapii. Warto pamiętać, że w kolejnych latach ryzyko pojawiania się nawrotu choroby się zmniejsza.

LECZENIE WZNÓW CHOROBY NOWOTWOROWEJ

Wznowy występujące po przeszczepieniu leczy się nieco inaczej niż nawroty po chemioterapii. Jeśli wykryje się je dość wcześnie po przeszczepieniu szpiku, pacjent może być poddawany immunoterapii. Wówczas podaje mu się zwykle limfocyty pobrane od tego samego dawcy, który oddawał dla tego chorego komórki krwiotwórcze. Limfocyty to komórki odpornościowe, które mają działanie między innymi przeciwnowotworowe. Przy gwałtownym nawrocie choroby lub oporności choroby na zastosowane leczenie, stosuje się kolejne linie chemioterapii, leki celowane na konkretne cząsteczki i komórki nowotworowe. Jeżeli uda się uzyskać powtórną remisję choroby, rozważa się ponowną transplantację.

Z kolei ze wznową ujawniającą się po pierwszym leczeniu chemią walczy się ponowną dawką cytostatyków, chyba że nawrót ma miejsce wcześniej niż pół roku przed remisją. W takiej sytuacji pacjent poddawany jest leczeniu drugiego rzutu w celu wzmocnienia działania przeciwko białaczce, czy innemu nowotworowi krwi. Dodatkowo, wtedy najczęściej rozważa się przeszczepienie szpiku kostnego czy allogenicznych komórek krwiotwórczych. Szanse na uzyskanie ponownej remisji choroby po nawrocie, mogą być nieco mniejsze, ale wciąż są duże. Dlatego warto walczyć dalej i nie tracić nadziei.

ROKOWANIA NAWROTU NOWOTWORU

Podsumowując, chorzy z zadowalającymi prognozami najczęściej mogą zostać wyleczeni w procesie podawania leków cytostatycznych (chemioterapii), natomiast u osób z gorszymi rokowaniami przeważnie zachodzi później potrzeba przeprowadzenia allogenicznej transplantacji szpiku kostnego. Wznowa po leczeniu świadczy o oporności choroby i zwykle wymaga odmiennego i intensywniejszego leczenia, niemniej często udaje się uzyskać kolejną remisję choroby.

Dowiedz się więcej o procesie rejestracji i wymaganiach wobec Dawców szpiku. Sprawdź, czy możesz zostać Dawcą i podarować komuś drugą szansę na życie!

Bibliografia:

• Chybicka A., Sawicz-Birkowska K. Onkologia i hematologia dziecięca, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3334-2
• Stęplewska-Mazur K. Patologia układu krwiotwórczego, Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2000, ISBN 83-87114-23-5
• Urasiński I. Hematologia kliniczna, Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin 1996, ISBN 83-86342-21-8
• Waterbury L. Hematologia, Urban & Partner, Wrocław 1998, ISBN 83-85842-68-3