Dieta jako element wspomagający leczenie nowotworów krwi
Nie ma jednej, uniwersalnej diety dla chorych na raka.
W przypadku chorób układu krwiotwórczego, Pacjent nie dostanie tak restrykcyjnych zaleceń żywieniowych, jak chory, który cierpi np. na raka jelita grubego czy okrężnicy. Należy mieć na uwadze, że zapotrzebowanie na energię z diety przy chemioterapii wzrasta, co nie łatwo pogodzić ze zmniejszonym łaknieniem.
Dieta onkologiczna, czyli większe zapotrzebowanie kaloryczne
Zapotrzebowanie na energię z diety u osób chorych na choroby układu krwiotwórczego wzrasta o 10-20% w stosunku do zapotrzebowania z czasów, kiedy te same osoby były zdrowe. Jak to wygląda w praktyce? Jeśli zdrowa osoba potrzebowała do prawidłowego funkcjonowania 2000 kcal, w przypadku diety onkologicznej, będzie potrzebować 200-400 kcal więcej. Jednak należy mieć na uwadze, że bardzo często ilość pobieranego pokarmu przez chorą osobę jest mniejsza, niż wynika to z zapotrzebowania.
Co może być przyczyną takiego stanu?
- zaburzenia metaboliczne
- zmniejszony apetyt
- nasilone skutki leczenia onkologicznego
Co jeśli dieta przy nowotworze nie zostanie wzbogacona o dodatkowe 100-300 kcal dziennie? Wtedy najczęściej u Pacjenta dochodzi do utraty tkanki tłuszczowej (0,5-1 kg miesięcznie) lub masy mięśniowej (1-2,3 kg miesięcznie), co w rezultacie skutkuje niedożywieniem.
Węglowodany w diecie dla chorych na raka
W diecie onkologicznej powinny znaleźć się takie składniki, jak:
- węglowodany,
- tłuszcze,
- białko,
- witaminy,
- składniki mineralne.
Jaka jest rola węglowodanów w diecie przy chemioterapii? W prawidłowej diecie przy nowotworze, węglowodany powinny stanowić średnio połowę energii z diety, czyli 35-50%. To bardzo ważne, bo jeśli organizm nie otrzyma odpowiedniej ilości węglowodanów, będzie wykorzystywał na potrzeby energetyczne inne składniki, np. białko. Węglowodany zawierają również cenny błonnik pokarmowy. Należy zadbać o to, by dieta dla osób z nowotworem była uboga w cukry proste, a więc produkty wysokoprzetworzone, które nie dostarczają do organizmu cennych składników.
Które węglowodany warto spożywać przy diecie onkologicznej?
- pieczywo (również chrupkie)
- kasze
- ryż
- makarony
- gotowane owoce i warzywa
Z drugiej strony, lepiej unikać produktów wysokoprzetworzonych, które są źródłem cukrów prostych, a mowa m.in. o:
- słodzonych napojach,
- pieczywie cukiernicznym,
- ciastach i ciastkach,
- domowych dżemach,
- płatkach z miodem, czekoladą itp.
Tłuszcze w diecie przy nowotworze
Jeśli chodzi o dietę przy nowotworze, zalecana ilość tłuszczów, jaka powinna się w nich znaleźć to ok. 30% całej energii z diety. Chorzy na nowotwór powinni ograniczyć produkty zawierające tłuszcze zwierzęce oraz izomery trans kwasów tłuszczowych. Z kolei warto zadbać o to, by w diecie onkologicznej znalazły się WNKT z rodziny n-3, które mogą spowalniać chorobę nowotworową i wynikający z niej proces wyniszczenia organizmu.
Tłuszcze, które warto stosować przy diecie przy chemio- i radioterapii to:
- oleje roślinne, oliwa z oliwek,
- masło, miękkie margaryny,
- tłuste ryby morskie,
- awokado,
- kakao,
- orzechy, nasiona.
Chorzy na raka powinni ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych i produktów z izomerami trans kwasów tłuszczowych. Chodzi tu o takie produkty jak:
- olej palmowy i kokosowy,
- margaryna,
- smalec,
- tłuste mięsa i wędliny,
- tłusty nabiał.
Białko w diecie onkologicznej
Kolejny ważny składnik diety przy chemioterapii to białko. W przypadku osób chorych na choroby układu krwiotwórczego zapotrzebowanie na białko wzrasta do 15-20% energii z diety, ze względu na nasilony katabolizm. Białko jest podstawowym elementem budulcowym organizmu. Zwiększenie ilości tego składnika w diecie onkologicznej przyspieszy proces odnowy uszkodzonych na skutek leczenia komórek. Dieta dla chorych na nowotwory krwi powinna być bogata w białko pełnowartościowe, chodzi tu w równym stopniu o białko roślinne i zwierzęce.
Najlepsze źródła białka w diecie przy nowotworze to:
- ryby,
- chude mięso,
- jajka,
- mleko i pasteryzowane przetwory mleczne,
- nasiona roślin strączkowych.
Których produktów bogatych w białko lepiej unikać?
- tłuste mięso i wędliny
- konserwy mięsne i rybne
- surowe mięso, ryby, owoce morza,
- tłuste mleko i przetwory mleczne
- produkty wędzone
Witaminy i składniki mineralne w diecie przy chemioterapii
Przewlekły stan zapalny u chorych na choroby układu krwiotwórczego powoduje, że w organizmie dochodzi do znacznych strat cennych witamin i składników mineralnych. Dieta przy nowotworze powinna być bogata w witaminę C i E, beta karoten, cynk, selen, miedź, magnez i mangan. Doskonałym źródłem tych składników są owoce i warzywa, których w diecie dla chorych na raka powinno znaleźć się od 400 do 600 g dziennie. Jeśli zaś chodzi o ewentualną suplementację, to można ją zastosować w indywidualnych przypadkach, tylko po konsultacji z lekarzem.
Prawidłowa dieta przy chemio- i radioterapii – dlaczego jest ważna?
Odpowiednio dobrana dieta onkologiczna może wspomagać leczenie nowotworów. Dzięki doborze odpowiedniej ilości i jakości poszczególnych składników w diecie przy chemioterapii lub radioterapii, Pacjent może uchronić się przed niedoborem węglowodanów, tłuszczów czy białka, a przy tym utrzymać prawidłową masę ciała. Właściwa dieta onkologiczna to również doskonały sposób na wzmocnienie układu immunologicznego i zminimalizowanie skutków ubocznych wywołanych przez leczenie. Właściwa dieta w przypadku chorych na raka jest bardzo ważna – może skrócić okres rekonwalescencji, poprawiając przy tym jakość życia Pacjenta.
