Produkty i potrawy dostosowane do stanu zdrowia Pacjenta chorego na nowotwór krwi
W momencie diagnozy nowotworu krwi wielu pacjentów próbuje od razu wprowadzać jakiś rodzaj diety. Zdarza się, że wybierają oni niesprawdzone diety, reklamowane jako diety antyrakowe, mające prowadzić do wyleczenia z choroby.
Tymczasem rolą żywienia w tym okresie nie jest wyleczenie a wspomaganie organizmu poprzez dostarczanie energii czy uzupełnianie niedoborów, powstałych w konsekwencji terapii chemioterapeutykami. Dieta powinna być przede wszystkim różnorodna oraz dostosowana do aktualnego stanu zdrowia pacjenta oraz wydolności jego przewodu pokarmowego, uwzględniając także wydolność nerek i wątroby.
Wykaz produktów wskazanych i niezalecanych dla chorych na nowotwory układu krwiotwórczego w trakcie leczenia chemioterapeutycznego
* Produkty twarde są przeciwwskazane w razie mucositis; ** ANC – bezwzględna liczba granulocytów obojętnochłonnych (neutrofilów)
Objawy niepożądane
Poniżej przedstawione zostały zalecenia żywieniowe, dopasowane do wybranych objawów niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego, które mogą pojawić się w trakcie leczenia chemioterapeutycznego lub w krótkim okresie po jego zakończeniu. Szczegółowe zalecenia żywieniowe mogą różnić się w zależności od konkretnej sytuacji klinicznej i dominujących objawów.
W okresie występowania objawów żołądkowo-jelitowych należy wyeliminować następujące produkty i potrawy
- kwaśne (np. pomidory, soki, żurek, cytrusy)
- słone (np. paluszki solone, chipsy, słone potrawy, dania typu fast-food)
- ostre (np. dania z dużą ilością ostrych przypraw typu chili)
- surowe i twarde, szczególnie jeśli występuje mucositis (np. wafle, krakersy, pieczywo chrupkie, surowe owoce i twarde warzywa)
- o nieodpowiedniej konsystencji (np. w razie mucositis zaleca się pokarmy o konsystencji półpłynnej lub płynnej bądź też dietę papkowatą)
- bardzo gorące
W sytuacji pojawienia się biegunek należy
- pić dużo płynów małymi porcjami
- okresowo wyeliminować z diety mleko (nie spożywać zup mlecznych, nie pić mleka)
- można zastosować dietę opartą o dojrzałe rozdrobnione banany, biały dobrze ugotowany ryż, pieczone jabłka, pszenne tosty z oczyszczonej mąki
- spożywać takie produkty jak: kisiel z mała ilością cukru, gotowane ziemniaki, zupa marchwiowa, krupnik, kleik ryżowy
W przypadku uporczywej biegunki towarzyszącej GvHD, oprócz powyższych zaleceń zasadne może być także okresowe zastosowanie diety bezglutenowej. Wówczas nie należy spożywać produktów zbożowych z pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia oraz produktów mogących zawierać ich dodatek. Zamiast tego wprowadza się do diety specjalne produkty bezglutenowe na bazie kukurydzy i ryżu (płatki, wafle, makaron, pieczywo).
W okresie znacznego obniżenia odporności (np. w sytuacji bardzo niskiej liczby białych krwinek, szczególnie granulocytów; ANC<0,5 tys.) należy czasowo wyeliminować następujące produkty i potrawy
- niepasteryzowane produkty nabiałowe (w przypadku mleka i śmietanki konieczna obróbka UHT)
- jogurty, kefiry i inne napoje mleczne zawierające żywe kultury bakterii bądź drożdży
- niepasteryzowane soki owocowe i warzywne
- surowe, niegotowane / niepieczone produkty z ziaren zbóż
- surowe warzywa i owoce, zwłaszcza drobnopestkowe (maliny, jeżyny, truskawki, agrest, porzeczki, jagody, borówki)
- produkty garmażeryjne i produkty gotowe np. typu hot-dog, hamburger
Dowiedz się więcej o procesie rejestracji i wymaganiach wobec Dawców szpiku. Sprawdź, czy możesz zostać Dawcą i podarować komuś drugą szansę na życie!
__________________________________________________________________________________________________________
Bibliografia:
- Evert S. Chapter 7. Nutrition. Blood and Marrow Transplant Handbook. Maziarz RT, Slater S (eds.). Springer Science LLC 2011, p: 63-70.
- Muscaritoli M, Grieco G, Capria S, Iori AP, Rossi FF. Nutritional and metabolic support in patients undergoing bone marrow transplantation. Am J Clin Nutr 2002 Feb;75(2):183-90.
