O nowotworach krwi

Grupy krwi A, B, AB i 0 – charakterystyka i częstość występowania

Grupy krwi identyfikują obecność określonych antygenów (substancji wykazujących zdolność do łączenia się ze swoistymi przeciwciałami) lub brak ich obecności na powierzchni krwinek czerwonych (erytrocytów). Jakie grupy krwi wyróżniamy u człowieka i czym się charakteryzują?

Konsultant merytoryczny Tigran Torosian

Hematolog, Dyrektor Medyczny Fundacji DKMS

Tigran.Torosian@dkms.pl

Więcej artykułów

Grupy krwi – podział i klasyfikacja

Każda osoba na świecie posiada określoną grupę krwi. Łatwo można zauważyć, że składa się ona z dwóch członów. Pierwszy z nich to tak zwany układ AB0, a drugi – układ Rh. W praktyce oznacza to, że u ludzi występują grupy krwi A, B, AB oraz 0 wraz z oznaczeniem Rh+ lub Rh- (przykłady to grupa krwi B Rh-, krew 0 Rh+, A Rh- czy też AB Rh+). Podejrzewa się, że grupy krwi mogą predestynować do występowania różnych chorób (w tym nowotworów) i wciąż trwają badania nad „właściwościami” poszczególnych grup oraz nad dietami, suplementacją czy leczeniem osób o określonej grupie krwi. Niemniej – każdy człowiek choć raz w życiu z pewnością miał oznaczoną grupę krwi, a wiedza ta jest konieczna w wielu procedurach medycznych – w tym przy transfuzji krwi, podczas ciąży czy w trakcie hospitalizacji po wypadkach.

Grupa krwi A – występowanie i charakterystyka

Grupa krwi A jest najczęściej występującą w Polsce – szacuje się, że ma ją około 40% mieszkańców naszego kraju. Posiadacze tej grupy na powierzchni czerwonych krwinek mają antygen A, a jednocześnie produkują przeciwciała anty-B. Oznacza to, że osoba mająca grupę krwi A, może otrzymać transfuzje preparatów krwiopochodnych grupy krwi 0 oraz A (ze zgodnymi grupami Rh), a sam z kolei jest odpowiednim dawcą krwi dla osób z grupami AB oraz A (również z uzgodnionymi grupami Rh).

Mutacja krwi, dzięki której nastąpiło wykształcenie się grupy A miała miejsce prawdopodobnie około 20 tysięcy lat przed naszą erą. Powiązana była z rozwojem rolnictwa oraz ze stale zwiększającym się spożyciem warzyw, owoców oraz ziaren. Dla dzisiejszych posiadaczy i posiadaczek ma to znaczenie z uwagi na zalecaną dietę – najlepiej wegetariańską, która wspiera utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz przemianę materii. Podejrzewa się, że osoby z grupą krwi A są bardziej narażone na nowotwory przewodu pokarmowego (w tym na raka żołądka czy raka jelit) – z uwagi na warunki środowiskowe i zwiększoną zapadalność na choroby cywilizacyjne (otyłość, cukrzycę, miażdżycę).Grupa krwi A jest najczęściej występującą w Polsce – szacuje się, że ma ją około 40% mieszkańców naszego kraju. Posiadacze tej grupy na powierzchni czerwonych krwinek mają antygen A, a jednocześnie produkują przeciwciała anty-B. Oznacza to, że osoba mająca grupę krwi A, może otrzymać transfuzje preparatów krwiopochodnych grupy krwi 0 oraz A (ze zgodnymi grupami Rh), a sam z kolei jest odpowiednim Dawcą krwi dla osób z grupami AB oraz A (również z uzgodnionymi grupami Rh).

Grupa krwi B – popularność i właściwości

Szacuje się, że grupa krwi B występuje u około 19% Polaków. U osób posiadających właśnie tę grupę, na powierzchni erytrocytów obecny jest antygen B, a w osoczu i surowicy powstają przeciwciała anty-A. Wynika z tego, że osoba z grupą krwi B może być dawcą krwi dla chorego z grupą AB oraz B (przy zgodności grup Rh), a sam jest biorcą grup 0 oraz B (znów – przy zgodności układów Rh).

Mutacje pozwalające na powstanie grupy krwi B miały z kolei miejsce około 15 tysięcy lat przed naszą erą. Przypadały one na okres rozwoju hodowli zwierząt w celu ich eksploatacji. Osoby posiadające omawianą grupę dobrze czują się więc na diecie uwzględniającej produkty pochodzenia zwierzęcego – w tym mięso oraz mleko czy jego przetwory. Zazwyczaj posiadacze i posiadaczki grupy krwi B nie narzekają również na odporność – unikają częstych infekcji czy przeziębień. Dodatkowo podejrzewa się, że to właśnie oni rzadko zapadają na schorzenia cywilizacyjne (wspomniane już przy przedstawieniu charakterystyki grupy krwi A). Wynika to między innymi z przystosowania ich układu pokarmowego do „radzenia sobie” z bardzo różnorodnym pożywieniem, zapewniającym odpowiednie poziomy wszystkich składników pokarmowych, mikro- i makroelementów.

Grupa krwi AB – charakterystyka, częstotliwość występowania

Posiadaczy i posiadaczek grupy krwi AB jest w Polsce najmniej – bo około 8%. U osób z tą grupą krwi na powierzchni czerwonych krwinek znajdują się zarówno antygeny A, jak i antygeny B – to sprawia, że stają się oni tak zwanymi „uniwersalnymi biorcami” – mogą bowiem otrzymywać zarówno krew z grup A, B, jak i 0 czy AB (przy zgodności układu Rh w przypadku obecności grupy Rh-, ponieważ osoby z grupą AB Rh+ mogą otrzymać dowolną grupę – niezależnie od oznaczenia Rh). Niestety, jeśli chodzi o dawstwo, to osoby z grupą AB mogą przekazywać własną krew jedynie posiadaczom i posiadaczkom tej samej grupy – AB.

Szacuje się, że grupa krwi AB powstała w wyniku połączenia się członków społeczności o grupie krwi A z osobami o grupie krwi B (miało dziać się to około 1200 lat temu). Z uwagi na to połączenie, współcześnie żyjące osoby z grupą krwi AB mogą przyjmować zarówno cechy ludzi z grupą A, jak i B. W praktyce oznacza to dobre dostosowanie do otaczających warunków, ale również konieczność zwracania uwagi na reakcje organizmu na różne czynniki – w tym alergeny w żywności czy zanieczyszczenia w najbliższym otoczeniu.

Warto tutaj dodać, że wśród grup krwi to właśnie ta z oznaczeniem AB Rh- (czyli ujemna) jest najrzadziej występującą grupą zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Krew 0 Rh – opis grupy krwi

Grupa krwi 0 występuje u około 33% osób żyjących w Polsce. Na powierzchni erytrocytów u osób z tą grupą nie stwierdza się zarówno antygenów A, jak i B, natomiast w osoczu produkowane są przeciwciała anty-A oraz anty-B. Jak można się domyślić, w praktyce oznacza to, że osoby z grupą krwi 0 są tzw. „uniwersalnymi dawcami” krwi, ale same mogą otrzymać jedynie własną grupę (ze zgodnym parametrem Rh).

Grupa krwi 0 jest określana inaczej jako „grupa krwi człowieka pierwotnego” – obecna u ludzi jeszcze przed zachodzeniem opisanych powyżej mutacji, skutkujących powstaniem innych grup z układu AB0. Osoby z grupą krwi 0 „odziedziczyli” po swoich przodkach zarówno zamiłowanie do jedzenia mięsa, jak i zdolność do jego dobrego przyswajania i trawienia. Niestety, obecnie zmodyfikowane w produkcji mięso może takim ludziom w nadmiarze szkodzić – dlatego przy diecie uwzględniającej produkty odzwierzęce muszą obserwować reakcje swojego organizmu. Często mówi się o tym, że osoby z grupą krwi 0 powinny wyeliminować z jadłospisu zboże oraz jego przetwory.

Źródła:

1. Charakterystyki krwi grupy A, B, AB i grupy 0 [w:] Europejska Fundacja Honorowego dawcy krwi - www.krewniacy.pl, dostęp online: 28.09.2023

2. P. Łaguna, B. Michalewska, Grupy krwi [w:] Podręcznik Pediatrii Medycyny Praktycznej, dostęp online: 28.09.2023

3. Lek. M. Wiercińska, Grupa krwi - jakie są grupę krwi, dziedziczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 08.05.2023

4. B. Michalewska, J. Bednarz, Wybrane doniesienia na temat aktualnej wiedzy o grupach krwi [w:] Journal od Transfusion Medicine 2012, tom 5, nr 1