Przeszczepienie szpiku – skuteczna metoda leczenia białaczki

Celem przeszczepienia (transplantacji) szpiku jest całkowite wyleczenie choroby oraz wydłużenie życia chorego. Jest to jednak metoda obarczona dużym ryzykiem powikłań, dlatego decyzję o przeszczepieniu podejmuje się, kiedy oczekiwane korzyści znacznie przewyższają ryzyko i nie ma innych, skuteczniejszych metod leczenia.

OD CZEGO ZALEŻY POWODZENIE PRZESZCZEPIENIA?

Duże znaczenie ma faza choroby. Jeśli transplantacja jest wykonywana w okresie remisji chorby, to szanse powodzenia są znacznie większe. Znaczenie ma również czas: im wcześniej dojdzie do przeszczepienia, tym większe szanse na oczekiwane efekty. Równie ważny jest wiek pacjenta, ponieważ lepsze wyniki uzyskuje się u osób przed 50. rokiem życia, a to ze względu na dobry ogólny stan zdrowia. Istotna jest także wydolność poszczególnych narządów czy obecność innych chorób, towarzyszących białaczce. Bardzo ważną rolę mają cechy biologiczne choroby, rodzaje mutacji genetycznej, które stanowią podłoże choroby nowotworowej.

Ponadto ogromne znaczenie mają zgodność szpiku dawcy ze szpikiem biorcy oraz ilość przeszczepionych komórek. Mają one wpływ na ewentualny rozwój choroby Przeszczep Przeciw Gospodarzowi (GvHD – Graft vs Host Desease).

JAKIE SĄ WSKAZANIA DO PRZESZCZEPIENIA W OKREŚLONYCH TYPACH BIAŁACZEK?

• ostra białaczka limfoblastyczna pierwsza remisja choroby u osób z dużym ryzykiem nawrotu, druga remisja (czasami w przypadku braku dawcy rozważa się autotransplantację), w przypadkach ratunkowych, kiedy nie uzyskano remisji choroby;
• ostra białaczka szpikowa jeśli ryzyko nawrotu białaczki jest wysokie, najlepiej przeszczepienie wykonać w pierwszej remisji; w przypadkach ratunkowych, kiedy nie uzyskano remisji choroby;
• przewlekła białaczka szpikowa obecnie metodą transplantacji leczy się przypadki oporne na leczenie inhibitorami kinazy tyrozynowej (imatynib, dasatynib, nilotynib); najlepsze wyniki zapewnia przeszczepienie wykonane w przewlekłej fazie tej choroby, wyniki w fazie blastycznej są dużo gorsze;
• chłoniak Hodgkina oraz chłoniaki nieziarnicze w tych przypadkachnajczęściej stosuje się autotransplantację, jednak dopiero w sytuacji nawrotu choroby po remisji lub w opornych przypadkach; alotransplantację wykonuje się w wybranych przypadkach;
• szpiczak plazmocytowy zazwyczaj wykonuje się przeszczepienie własnych komórek pacjenta (autotransplantację), po leczeniu, które miało na celu zmniejszenie liczby komórek nowotworowych; alotransplantację wykonuje się w wybranych przypadkach;
• zespoły mielodysplastyczne przeszczepienie wykonuje się w niektórych rodzajach tej choroby najlepiej zaraz po rozpoznaniu choroby lub po zastosowaniu leczenia; w tym przypadku przeszczepienie to jedyna szansa na wyleczenie, jednak obciążony jest dużym ryzykiem nawrotu.

Przeszczepienie to proces wieloetapowy. Najtrudniejszy jest czas zaraz po transplantacji – w ciągu czterech kolejnych tygodni przeszczepione komórki będą osiedlać się w szpiku biorcy i zaczną pracować. Istnieje wówczas bardzo wysokie ryzyko infekcji, dlatego pacjent musi przebywać w odosobnionym pomieszczeniu posiadającym filtry powietrza. Ponadto stosuje się leczenie, które ma zapobiec zakażeniom. Wykonuje się też wiele badań kontrolnych. Jeśli nie dojdzie do powikłań, a szpik zacznie pracować prawidłowo, zwiększa się szansa na wyleczenie pacjenta. Wypis ze szpitala najczęściej następuje po 3-4 tygodniach po transplantacji, kiedy parametry morfologii krwi są bezpieczne dla pobytu w warunkach domowych.

__________________________________________________________________________________________________________

BIBLIOGRAFIA:

• Grzegorz W. Basak, Jadwiga Dwilewicz-Trojaczek, Wiesław Wiktor Jędrzejczak. Hematologia – Kompendium. PZWL, 2016, ISBN: 9788320050233
• Wiesław Jędrzejczak, Tadeusz Robak, Maria Podolak-Dawidziak. Praktyka hematologiczna. Termedia, Poznań 2015, wyd.1, ISBN: 978-83-7988-010-2
• Tadeusz Robak, Krzysztof Warzocha. Hematologia. Via Medica, 2016, wyd. 1, ISBN: 9788365476418