Ośrodek Dawców Szpiku (ODS) to jednostka, która funkcjonuje na podstawie pozwolenia Ministra Zdrowia zgodnie z art. 16a ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. Nr 169, poz. 1411 z późn. zm.).
Zadania Ośrodka Dawców Szpiku:
a ponadto:
W Polsce funkcjonuje 14 Ośrodków Dawców Szpiku. Bazy prowadzone przez poszczególne ODS-y tworzą ogólnopolski rejestr potencjalnych Dawców szpiku (CRNPDSiKP). Zanonimizowane dane Dawcy (wiek, płeć, typizacja antygenów HLA) przekazywane są do rejestru światowego BMDW oraz innych międzynarodowych rejestrów.
Tabela 1: Lista Ośrodków Dawców Szpiku
Opracowanie własne na podstawie https://www.szpik.info/ods.html
Fundacja DKMS jest jednym z 14 ODS-ów. Swoją działalność rozpoczęła w 2008 roku, a pierwszej rejestracji potencjalnego Dawcy szpiku dokonała w 2009 roku. Przez 13 lat działalności znaczenie przyczyniła się do powiększenia liczby zarejestrowanych potencjalnych dawców szpiku. Obecnie w Fundacji DKMS zarejestrowanych jest blisko 1,8 mln osób, a spośród nich ponad 9 tys. zostało Dawcami Faktycznymi.
Poza podstawowymi zadaniami jakie Fundacja DKMS, będąca Ośrodkiem Dawców Szpiku, realizuje też następujące:
Szczegółowy opis misji Fundacji DKMS znajduje się na stronie: www.dkms.pl/dawka-wiedzy/o-fundacji-dkms/misja-fundacji-dkms
Ośrodek Dawców Szpiku odgrywa ważną rolę w całej procedurze transplantacyjnej i towarzyszy Dawcy od momentu typizacji potwierdzającej po oddanie materiału przeszczepowego, aż do 10 lat po oddaniu. W pierwszej kolejności prowadzi go przez procedurę typizacji potwierdzającej CT (confirmatory typing), czyli przez badania wstępne potwierdzające zgodność pomiędzy Dawcą a Pacjentem i badania wirusologiczne. Pracownicy Fundacji DKMS organizują wszystkie formalności z tym związane.
Następnie dział Work Up (WU) uczestniczy w przygotowaniu Dawcy do pobrania. Organizuje i kieruje Dawcę na specjalistyczne badania sprawdzające stan jego zdrowia, pokrywa koszty podróży do ośrodka transplantacyjnego, w którym przeprowadzane jest pobranie oraz zazwyczaj koordynuje dostarczenie pobranego materiału do kliniki leczącej pacjenta.
Po pobraniu, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, dział Follow Up (FU) w Fundacji DKMS pośredniczy w kontakcie między Dawcą a Pacjentem w takim zakresie na jaki pozwala ustawodawstwo kraju Dawcy i Biorcy. Od strony medycznej, jest w kontakcie z każdym Dawcą faktycznym przez okres 10 lat i monitoruje jego stan zdrowia.