Zdrowy Dawca

Ostre wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW E) – objawy, przyczyny i leczenie

Wirusowe zapalenie wątroby typu E należy do grupy zakaźnych chorób układu pokarmowego, a konkretnie – do grupy wirusowych zapaleń wątroby. Jest wywoływane przez HEV, czyli wirusa zapalenia wątroby typu E. Jak objawia się ten rodzaj zapalenia i w jaki sposób się je diagnozuje oraz leczy?

Przyczyny występowania wirusowego zapalenia wątroby typu E i możliwe drogi zakażenia

Tak, jak zostało to wspomniane we wstępie, bezpośrednią przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu E jest zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu E. W ramach genotypów wirusa wyróżnia się 4 typy – w tym genotyp 1 i 2 (których rezerwuarem są ludzie) oraz genotyp 3 i 4 (których źródłem są zwierzęta). Uważa się, że endemicznymi obszarami występowania wirusa są kraje rozwijające się – w tym zwłaszcza te położone w Afryce, Azji Południowej oraz w Azji Środkowo-Wschodniej. Wiele przypadków zakażeń odnotowuje się w Chinach czy Indiach. Nie oznacza to jednak, że choroba nie występuje na obszarze krajów rozwiniętych – w tym w Europie.

Klasyfikuje się 2 rodzaje choroby: typ endemiczny (charakterystyczny dla krajów rozwijających się – przewaga odmian HEV 1 i 2) oraz typ sporadyczny (charakterystyczny dla krajów rozwiniętych – przewaga HEV 3 i 4).

Najczęściej wirus zapalenia wątroby typu E szerzy się poprzez:

drogę oralno-fekalną (zwykle w wyniku spożywania skażonej wody). W ten sposób dochodzi do transmisji wirusa HEV w typie 1 i 2. Łączy się to bezpośrednio z niższym poziomem higieny i warunków sanitarnych, obserwowanych na obszarze krajów rozwijających się (endemicznych dla wirusa);
drogę pokarmową (zwykle w wyniku spożywania mięsa, które zostało niepoprawnie przygotowane – chodzi tu głównie o dziczyznę, wieprzowinę, ale również owoce morza). Ten rodzaj transmisji (typów HEV 1 i 2) powiązany jest z transportem zakażonych zwierząt do krajów rozwiniętych, z obszarów endemicznego występowania wirusa. Z uwagi na to, WZW E jest zaliczana do grupy zoonoz (chorób odzwierzęcych).

Wymienione powyżej drogi transmisji wirusa są najbardziej powszechne. Bardzo rzadko dochodzi do zakażenia wertykalnego (czyli zakażenie płodu przez matkę) czy zakażenia w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą chorą. Odnotowuje się przypadki zakażenia WZW E w przypadku transfuzji skażonej krwi.

Objawy WZW E i diagnostyka choroby

Większość Pacjentów (szacuje się, że powyżej 80% osób zakażonych) nie prezentuje żadnych objawów. Z tego względu zarówno szacunki dotyczące epidemiologii, jak i diagnostyka, są utrudnione. W przypadku przebiegu objawowego, obserwuje się u pacjentów symptomy podobne do WZW A (wirusowe zapalenie wątroby typu A), wśród których można wyróżnić:

żółtaczkę (częściej występuje w zakażeniach HEV 1 i HEV 2);
podwyższenie temperatury ciała – stan podgorączkowy lub gorączka;
bóle stawów, brzucha, bóle głowy;
złe samopoczucie, utrata apetytu;
zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego – w tym nudności i wymioty oraz biegunkę.

U osób z zaburzeniami odporności (w tym u Biorców przeszczepów, Pacjentów z chorobami przebiegającymi z niedoborami odporności, przyjmujących leki immunosupresyjne, w trakcie wymagających terapii onkologicznych) może dojść do rozwinięcia się przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu E. Jest to postać niosąca ze sobą ryzyko wystąpienia marskości wątroby i niewydolności tego narządu oraz innych powikłań.

Okres wylęgania wirusa (czyli okres od zakażenia do pojawienia się pierwszych symptomów – jeśli te wystąpią) wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu (nawet ponad 60) dni. Chory wykazuje zakaźność (siewstwo) nawet do 4 miesięcy po odnotowaniu symptomów. Dopóki w kale Pacjenta obecne będzie RNA wirusa, może być on źródłem zakażenia.

Badania diagnostyczne w kierunku wirusowego zapalenia wątroby typu E opierają się na badaniach obecności przeciwciał przeciwko HEV we krwi (klasie IgM i IgG). Uzupełniająco wykonuje się badanie na antygeny wirusa w moczu i w kale. Osoby z niedoborami odporności kieruje się z kolei na badania molekularne z krwi lub stolca (oznaczenie poziomu RNA HEV).

Leczenie wirusa zapalenia wątroby typu E

U większości Pacjentów wdraża się leczenie objawowe, uwzględniające również stworzenie wątrobie optymalnych warunków do pracy i regeneracji. Aż do pozbycia się wirusa organizmu, Pacjent powinien więc utrzymywać lekkostrawną dietę, pić odpowiednie ilości wody i unikać potraw ciężkostrawnych oraz alkoholu. W przypadku osób z niedoborami odporności, wdraża się leczenie mające na celu pobudzenie układu odpornościowego do pracy i/lub modyfikuje się terapię immunosupresyjną.

Całkowite wyleczenie WZW E jest oczywiście możliwe, przy czym jego „przechorowanie” nie uodparnia organizmu na wirusa (może dość do reinfekcji).

Przeciwdziałanie wirusowemu zapaleniu wątroby typu E

Niestety, w Europie nie została zarejestrowana żadna szczepionka przeciwko WZW E, natomiast trwają prace nad stworzeniem takiego preparatu. Do tej pory szczepionkę na wirusowe zapalenie wątroby typu E zarejestrowano jedynie w Chinach.

Profilaktyka omawianej choroby obejmuje przede wszystkim zalecenia podobne, jak przy zapobieganiu chorobom brudnych rąk. Mowa tu oczywiście o dokładnym myciu warzyw i owoców, higienie dłoni (w tym przed i po jedzeniu oraz przed i po skorzystaniu z toalety). Dodatkowo należy spożywać wodę jedynie ze sprawdzonego źródła (lub wodę butelkowaną), a oprócz tego unikać potraw zawierających nieprzetworzone lub niedogotowane mięso (to właśnie dziczyzna oraz wieprzowina są bowiem najczęstszym źródłem zakażeń na terenie Europy).